مشهد، به عنوان یکی از کلانشهرهای تاریخی و مذهبی ایران، خانه های تاریخی فراوانی دارد. که هر یک به نوبه خود داستانها و خاطراتی از گذشتههای دور در خود نهفته دارند. این خانهها، که برخی از آنها به دوره قاجار بازمیگردند، نمایانگر بخشی از فرهنگ و تاریخ غنی ایران هستند. در این میان، خانه هایی مانند داروغه، غفوری، توکلی، پیشه وران، ملک و رجایی، نه تنها به عنوان بناهای تاریخی شناخته شدهاند، بلکه به مراکز فرهنگی و هنری تبدیل شدهاند که بازدیدکنندگان میتوانند از آنها بازدید کنند و با معماری و هنر دورانهای گذشته آشنا شوند.
هر یک از این خانهها ویژگیهای منحصر به فردی دارند که آنها را از یکدیگر متمایز میکند. از معماری سنتی و دقیق گرفته تا تزئینات داخلی و باغهای دلانگیز، هر خانه داستان خود را دارد و نمایانگر بخشی از تاریخ ایران است. اکنون به بررسی هر یک از این خانهها و ویژگیهای خاص آنها میپردازیم.
خانه داروغه مشهد
خانه تاریخی داروغه در شهر مشهد یکی از خانه های قدیمی و با ارزش است که به دلیل قرارگیری در نزدیکی حرم مطهر امام رضا، دسترسی آسانی دارد. این خانه در خیابان نواب صفوی، شارستان رضوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه واقع شده است.
خانه داروغه مشهد به دلیل معماری سنتی و زیباییهای خاص خود، مورد توجه بازدیدکنندگان قرار میگیرد. فاصله این خانه تا حرم مطهر تقریباً 800 متر است که فرصتی عالی برای کسانی است که علاقهمند به تجربه تاریخ و فرهنگ ایرانی در کنار زیارت هستند.
این خانه به دلیل موقعیت جغرافیایی و معماری خود، نه تنها به عنوان یک مکان تاریخی، بلکه به عنوان یک لوکیشن عکاسی جذاب نیز شناخته میشود.ساعت بازدید از این خانه از 8 صبح تا 14 و از 16 تا 19 است.
این خانه تاریخی و زیبا به دستور آخرین داروغه مشهد یعنی یوسف خان هراتی در دوره قاجار ساخته شد. خانه داروغه یک ملک شخصی بوده که برای پذیرایی از مهمان های اعیانی مورد استفاده قرار می گرفته است. جالب است بدانید که تا سال 1360 ورثه مرحوم هراتی در این بنای زیبا سکونت داشتند.
خانه غفوری مشهد
خانه غفوری مشهد یکی دیگر از خانه های تاریخی و با ارزش در شهر مشهد است که از نظر معماری و فرهنگی اهمیت ویژهای دارد. این خانه بیش از 150 سال پیش توسط معماران ایرانی ساخته شده و تا دهه شصت خورشیدی به عنوان خانه مسکونی مورد استفاده قرار میگرفت. خانه تاریخی غفوری به دلیل ارزشهای تاریخی و فرهنگی خود، جزو آثار ملی ایران به شمار میآید.
این خانه پس از مرمت و بازسازی، اکنون به یک کتابخانه تخصصی معماری تبدیل شده است. این تغییر کاربری نه تنها باعث حفظ و نگهداری از این بنای تاریخی شده، بلکه فضایی مناسب برای مطالعه و تحقیق در زمینه معماری ارائه میدهد. علاوه بر این، کتابخانه غفوری به عنوان یکی از بهترین لوکیشنهای عکاسی در مشهد شناخته میشود.
آدرس خانه غفوری مشهد، خیابان نواب صفوی، بلوار شهید حاج حسنی کارگر ۳ قرار دارد و فاصله آن تا حرم مطهر امام رضا حدود 800 متر است. ساعات بازدید از این خانه از 8 صبح تا 17 است.
خانه توکلی مشهد
خانه توکلی مشهد، که به دوران قاجاریه تعلق دارد، یکی از خانه های تاریخی شاخص در این شهر است. این خانه ابتدا محل سکونت تاجر بزرگی به نام کشمشیان بوده، که در تجارت خشکبار مشهور بودهاند. تا دوران پهلوی اول، این خانه در اختیار خانواده کشمشیان بود و آنها تمام عمر خود را در این خانه سپری کردهاند.
پس از آن، این خانه تاریخی توسط شخصی به نام توکلی خریداری شد و از آن زمان با نام خانه توکلی مشهد شناخته میشود. معماری این خانه تاریخی هویت عمیق دوران قاجار را به نمایش میگذارد و به عنوان یک جاذبه فرهنگی، گردشگران را به سمت خود جلب میکند. این خانه هیچ هزینه ورودی ندارد و بازدید از آن رایگان است.
خانه توکلی مشهد در خیابان نواب صفوی واقع شده و فاصلهای نزدیک تا حرم امام رضا دارد. ساعات بازدید از این خانه از 8 صبح تا 21 است.
این خانه به دلیل معماری خاص و تاریخ غنیاش، نه تنها یک مکان تاریخی مهم در مشهد محسوب میشود، بلکه فضایی است که بازدیدکنندگان میتوانند در آن زیباییها و جزئیات دوران قاجار را تجربه کنند.
خانه پیشه وران
خانه پیشهوران در مشهد یکی از خانه های تاریخی مهم و دیدنی این شهر است که به دوره پهلوی تعلق دارد. این خانه با شماره ثبت 13365 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. واقع شده در خیابان خسروی، کوچه سه شهید، پلاک 42، خانه پیشهوران نمایانگر معماری و فرهنگ دوره پهلوی در ایران است و به دلیل ارزشهای تاریخی و فرهنگیاش از اهمیت بالایی برخوردار است. این خانه تاریخی بخشی از هویت و میراث فرهنگی شهر مشهد محسوب میشود و برای کسانی که به تاریخ و معماری علاقهمند هستند، بازدید از آن توصیه میشود.
آدرس خانه پیشهوران مشهد با معماری منحصر به فرد خود، نه تنها گویای دورانی خاص در تاریخ ایران است، بلکه به عنوان یک نمونه بارز از سبک معماری آن دوره، ارزش تاریخی و فرهنگی خاصی دارد.
خانه ملک
خانه ملک در مشهد یکی از خانه های تاریخی معروف این شهر است که به حسین ملک، شخصیت برجسته و نیکوکار دوران قاجار، تعلق داشته است. حسین ملک برای اراضی و املاک خود کاربردهای متعددی از جمله کتابخانه ملی، بیمارستانها و باغ وکیل آباد را وقف کرده بود.
خانه ملک مشهد در حال حاضر به عنوان یک مرکز اداری، فرهنگی و هنری مورد استفاده قرار میگیرد و دارای بیش از 10 کارگاه هنری فعال است. این خانه تاریخی دارای بخش بیرونی دو طبقه است که طبقه بالای آن با سقفهای مشبک و منبتکاریهای چوبی و شومینههای گچبری متمایز میشود.
آدرس خانه ملک مشهد در ضلع شرقی خیابان امام خمینی، مقابل ساختمان دارایی واقع شده است. ساعات بازدید از این خانه از 9 صبح تا 5 عصر است و بازدید از آن رایگان میباشد.
خانه رجایی
خانه رجایی مشهد، که قدمت آن به اواخر دوره قاجار و اوایل دوران پهلوی بازمیگردد، یکی از خانه های تاریخی شهر مشهد است. این خانه تا چند سال اخیر به عنوان محل زندگی خاندان رجایی مورد استفاده قرار میگرفت. و اخیراً به مسافرخانهای برای اقامت مهمانان در مشهد تبدیل شده است.
خانه رجایی مشهد با گچبریهای رنگی و جذاب، حیاط دلباز با سه باغچه بزرگ، درها و پنجرههای چوبی، و حوض آبی که به زیبایی فضا کمک میکند، توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب میکند. بخشی از این خانه که حدود 30 سال قدمت دارد، اخیراً اضافه شده است تا رفاه مسافران را افزایش دهد. این تغییرات شامل اضافه کردن سرویس بهداشتی و دیگر امکانات مدرن است.
آدرس خانه رجایی مشهد در خیابان امام رضا (ع)، خیابان دانش غربی، سرشور 20 واقع شده است. بازدید از این خانه رایگان است و ساعات بازدید از 9 صبح تا 5 عصر است.
جمع بندی
با نگاهی به خانه های تاریخی مشهد، که شامل خانه های داروغه، غفوری، توکلی، پیشه وران، ملک، و رجایی میشوند. میتوان دریافت که هر یک از این خانهها نه تنها به عنوان نمادی از معماری و فرهنگ ایرانی در طول تاریخ هستند، بلکه به عنوان مراکزی فرهنگی و هنری در شهر مشهد مطرح شدهاند. هر خانه با ویژگیهای منحصر به فرد خود، از جمله معماری باشکوه، تزئینات داخلی غنی، و حیاطهای زیبا، بازدیدکنندگان را به گذشتههای دور میبرد. و امکان تجربه فضایی که در آن زمان روزگار میگذشت را فراهم میکند.
این خانهها نه تنها از نظر معماری و فرهنگی ارزشمند هستند، بلکه به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و تاریخی ایران شناخته میشوند. که حفظ و نگهداری از آنها برای نسلهای آینده اهمیت دارد. در نهایت، بازدید از این خانه های تاریخی، فرصتی استثنایی برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ غنی ایران و تجربه زندگی در دورانهای گذشته است، که هر گردشگر و علاقهمند به تاریخ و فرهنگ را به خود جلب میکند.
سوالات متداول
آیا خانه ملک هنوز مسکونی است؟
خیر، اکنون به عنوان مرکز اداری، فرهنگی و هنری استفاده میشود.
خانه رجایی چه تاریخچهای دارد؟
قدمت آن به دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی بازمیگردد.
خانه توکلی متعلق به کدام دوره تاریخی است؟
این خانه به دوران قاجار تعلق دارد.
موقعیت جغرافیایی خانه غفوری کجاست؟
در خیابان نواب صفوی، بلوار شهید حاج حسنی کارگر ۳ واقع شده است.
خانه داروغه چند سال قدمت دارد؟
اطلاعات دقیقی در دسترس نیست، اما مربوط به دوره قاجار یا اوایل پهلوی است.
مقالات مرتبط
پیشنهاد میکنیم مقالات مرتبط به این مقاله را هم مطالعه کنید.